25 Ocak 2013 Cuma

Sandberg - Alfonso Font


Sandberg, Baba ve Oğul
"Sandberg, Père et Fils"
yazan: Patrick Cothias
çizen: Alfonso Font
1977 - Pif Gadget

Font'un 1975'de Paris'e yerleşmesiyle birlikte 'Pif Gadget'e çizmeye başladığı dizi fazla uzun sürmemiş ve 1977'de dergi yönetimi tarafından, 'gençlik odaklı' bir yayın olan Pif'e pek uygun düşmediği gerekçesiyle baba-oğul Sandbergler yayından kaldırılmış.

Pek de bir önemi olmayan bu küçük hikâyeyi, hem Alfonso Font üstadın elinden çıkmış olması, hem de daha önce 'Dieter Lumpen' ile bir giriş yaptığımız İstanbul'a oryantalist bakışlar çalışmasına iyi bir örnek oluşturması bakımından seçtim ve çevirdim. Hikâye ve çizim bu konuda o kadar klasik örneklerle dolu ki, hem okumanızın tadını kaçırmamak hem de zaten fazlaca açıklamaya gerek bırakmıyor olması nedeniyle sadece birkaç hususdan kısaca sözetmekle yetineceğim.

- Hikâyede "Türklerin millî içkisi" ile ilgili ufak bir karışıklık olmuş sanırım, gerçi ne de olsa ikisi de beyaz. Sanırım bir çocuk dergisinde yayınlanmanın getirdiği sıkıntı.

- "Türk yetkililer ceza yasalarıyla pek de şaka yapmazlar." lâfına bayıldım, sıkı bir 'Midnight Express' çağrışımı yaratıyor ama film henüz daha çekilmemişti (1978). Tabi Türkiye yargı ve infaz sistemi ile ilgili bu izlenim sadece malûm filmle açıklanabilecek gibi değil.

- Hikâyenin (özellikle) kahramanlarımızın kıyafetlerini ve Pontiac taksiyi gözönüne alarak 1960-70'lerde geçtiğini söyleyebiliriz. Bu noktadan bakıldığında, Türk giyim kuşam anlayışı (resmî - gayrı resmî) pek dikkat çekici (!) oluyor.

- Ayrıca hikâyenin bir 'otel' hattâ 'oteller' reklamı gibi görünüyor olmasını da eklemek lâzım.

23 Ocak 2013 Çarşamba

Geçmişe Saygı ve Etkilenim

Rod Hathway, Space Detective 
No.02 1951

Derginin bu sayısında, ön kapak içi tanıtım sayfasında 20. yy'ın başlarında Amerikalı illüstrasyonist Dean Cornwell'in Tarihî köle pazarı resmi ufak tefek değişikliklerle çalışılmış ve Satürn'ün köle pazarı olmuş. Net bir kayıt olmamakla birlikte, çizim ve çinilemenin Wally Wood ve Joe Orlando'nun elinden çıktığını söyleyebiliyoruz. Derginin bir kaç sayısını karıştırdığımda Wally Wood'u farketmek zor olmadı.

(Benzerlikle ilgili kaynak 'mydelineatedlife.blogspot.com'dur.)

Epic Illustrated 
No.34 1986

Diğer bir örnek, kısa süre önce dostumuz Gabby ile sohbet ederken söz ettiği Al Williamson'un Sophia Loren'in bir  fotoğrafından yola çıkarak çizdiği karenin yer aldığı hikâyeden bir diğer sayfa. 

Williamson'un kullandığı orijinal kaynak; Frederic Leighton'un  1891 tarihli 'Perseus and Andromeda' adlı yağlıboya tablosu.

(Benzerlikle ilgili kaynak 'www.raggedclaws.com'dur.)

Konu sıcakken eksik kalmasın istedim bu iki çarpıcı örnek.
Başlıktan da anlaşıldığı üzere bu tür işlere çalıntı gözüyle bakmak söz konusu değil. Zaten orijinal eserler yeterince bilinen, müzelerde yerini almış eserler ise... Çalışmaların sahipleri de oturup çizemeyecek acemiler olmadığına göre, bunun etkilenme ve paralelinde bir saygı duruşu olduğunu söylemek mümkün. Benzerleri de çokdur sanat âleminde.

21 Ocak 2013 Pazartesi

18 Ocak 2013 Cuma

Karınızı Nasıl Öldürürsünüz?


How to Murder Your Wife
1965
yönetmen: Richard Quine

Jack Lemmon & Virna Lisi

Başarılı, bekâr ve mutlu çizgiromancı Stanley Ford (Jack Lemmon), kentteki malikânesinde sadık uşağıyla birlikte yaşamaktadır. Bu müzmin bekârın bir güzel İtalyan dilberi (Virna Lisi) ile karşılaşması sonucu altüst olan hayatının konu edildiği bu tatlı filmin düzgün bir kopyasını uzun zamandır arıyordum. Ortalıkta DVD'si bile yok maalesef.

Neyse, sonunda buldum tabi. Geçen akşam da uzun bir aradan sonra tekrar buluşmuş olmanın verdiği büyük bir keyifle oturup izledim.

Bilenler hatırlayacaktır, çizgiromancı Ford, bir gazetede "Bash Brannigan - Secret Agent" adlı tanınmış günlük çizgi band dizisini yapmaktadır. Film boyunca bu çizimlerle de yer yer karşılaşmaktayızdır. Zaman, çizgiromanda 'gerçekçiliğin' tavan yaptığı bir zaman, ve tabi çizgiler de öyle.

Peki filmdeki bandları çizen kimdi bunu hiç düşündünüz mü? Değişik kaynaklardan edindiğim verilerden anladığım şu;

Yapımcılar Jack Lemmon'a 'dublör çizer' olarak başta Alex Toth ile anlaşmışlar ve Toth filmin tanıtımı için on gün süreyle gazetelerde Bash Brannigan bandları çizmiş. Çekimlere geçildiğinde ise sanatçının bir para problemi çıkartması üzerine bu sefer Mel Keefer ile anlaşmışlar. Toth'un bu tarz davranışlarının (kendi bacağına kurşun sıkmak türünden) ilk olmadığından söz ediyor Geof Darrow. Yani filmdeki bandlar Mel Keefer'in... Sanatçı bu çalışmalarını kendi webine de koymuş zaten;

Filmin çizgiromanla olan tek bağlantısı bu değil. Üzerinde durulması gereken dikkat çekici bir husus da, çizer Stanley Ford'un çalışma tekniği. Filmin başlarında oldukça ayrıntılı ve eğlenceli bir sahneyle aktarılıyor bu. Ford, ekibiyle birlikte uygun mekânlarda bandın karelerine altlık teşkil edecek ön canlandırmaları yapıyorlar, bu arada uşak (Terry-Thomas) tarafından bu enstantaneler fotograflanıyor.

Model kullanma, sahneleri oluşturma, burada mizahî abartı ile aktarıldığı kadar olmasa bile, bir çok tanınmış gerçekçi çizer üstad tarafından hep kullanılagelmiş yöntemlerdir. Bir güzel örneğini epey önce 4çizer4öykü çalışmalarımın ikincisinde Al Williamson için Flash Gordon fotoğraflarıyla örneklemiştim, görmediyseniz bir göz atın;

13 Ocak 2013 Pazar

Raymond Peynet


Akbaba dergilerinin arka kapaklarındaki erotik soslu dünya karikatürleri sayfalarından bahsetmiştim daha önce. O sayfalarda çizgi tarzı ve duygu dünyası ile hep farklı duran bir Fransız sanatçı vardı, Raymond Peynet...

1908 - 1999 yılları arasında yaşamış, aşk temalı çalışmalarında yarattığı kadın ve erkek tiplemeleri ve romantizmiyle bizde pek bilinmese de yer küre üzerinde geniş kitlelerin beğenisini kazanmış bir karikatürist. Karikatürleri sadece dergi sayfalarını değil, porselen, eşarp, bebek, kitap, madalya, heykel gibi bir çok tüketim malzemesi ile de yaşamı süslüyor. Hayranları tarafından eserlerine vakfedilmiş dört müze olduğunu ise ben de yeni öğrendim...

4 Ocak 2013 Cuma

Düğme Adam - John Wagner, Arthur Ranson


Düğme Adam (Button Man)
1. kitap: 
Öldürme Oyunu (The Killing Game)

yazan: John Wagner
çizen: Arthur Ranson
1992 - 85 sayfa
2000 AD

Button Man önde gelen İngiliz çizgiroman dergisi 2000 AD için hazırlanmış ve toplamda 4 ayrı hikâyeden oluşan bir dizi.

Kitap I: The Killing Game (Arthur Ranson, 2000 AD, 1992)
Kitap II: The Confession of Harry Exton (Arthur Ranson, 2000 AD, 1994)
Kitap III: Killer Killer (Arthur Ranson, 2000 AD, 2001)
Kitap IV: The Hitman's Daughter (Frazer Irving, 2000 AD, 2007)

Bu ilk hikâyenin yayın hayatı 1992 ile sınırlı değil. Yayıncı kuruluş 2000 yılında Judge Dredd Megazine bünyesinde, daha önce 12 sayıda yayınlanan diziyi, bu kez 4 sayıda tekrar basmış. Ayrıca da 1995 ve 2003'de iki ayrı yayınevi tarafından kitap olarak yeniden yayınlanmış.

Killing Game'i okuduktan sonra nette bir araştırdım ve bu sayede kitabın film hakkının DreamWorks tarafından alındığını öğrenmiş oldum. Yapımcılar, yönetmen olarak da Ryan Gosling'le Drive'ı çekerek büyük başarı kazanan Nicolas Winding Refn'e gitmişler anlaşılan. Bence doğru seçimlerle başarılı bir sonuç yakalanabilecek bir metin var ellerinde. Arthur Ranson'un harika çizimleri zaten başlıbaşına storyboard. Seçimlerden kastım ise, yönetmen tamam ama başrol için DiCaprio veya Goslin gibi 'sıska' heriflerden bahsediliyor. Halbuki 'arry'i oynayabilecek çapta bir 'yarma' gerek kendilerine. Böylesi hatalara düşmeyerek, umarım üstesinden gelirler.

İşte böylece ben de Hollywood'dan önce davranıp eseri sinemaya değilse de Türkçeye aktarayım hazır elim değmişken dedim. Belki tanıtımdan dolayı madalya filan takar yapımcılar bana da. Neyse, şaka bir tarafa, bu kadar uğraşmadan ve bunca lâftan sonra umarım seversiniz ... Bakın bakalım. :)

2 Ocak 2013 Çarşamba

Dr. Who ve Eagle

Çocukluğumda bir yazlık sinemada görmüş olduğum Dr. Who sinema filmini Google üzerinde hatırlamaya çalışırken, 1965 ve 1966'da çekilmiş iki filme eriştim. İkincisi aradığım film idi.

Dr. Who and the Daleks (1965)
Daleks' Invasion Earth: 2150 A.D. (1966)

1963'de BBC'de yayınlanmaya başlanan dizi tutunca, Doktoru Peter Cushing'in canlandırdığı iki de sinema uyarlaması gerçekleştirilmiş. Filmlerin Youtube'da tam süreli kopyaları mevcut, isteyen bakabilir. Çocuklara bilim ve bilimkurgu heyecanı aşılamaktan öte bir kaygısı olmayan, hoş yapımlar. Bu yüzden benim de aklımda kalmış olmalı. (Hele Daleklerin bugün gülmeden seyredilebilecek hali yok.)

İlk film bir espriyle başlıyor; kamera doktorun oturma odasında hareket ediyor ve sırayla, torun Susan'ı ’Physics for the Inquiring Mind', öğretmen Barbara'yı da 'The Science of Science' adlı bilimsel yayınları okurlarken gördükten sonra, Doktoru Eagle and Boys' World'e gömülmüş vaziyette buluyoruz. Tam olarak, Eagle and Boys' World Vol.16 No.12 12.mart.1965.

Arşivime baktım, söz konusu sayıyı buldum. Derginin sonunda, taramayı yapanların bu konuda gerekli bilgilendirmeyi de eksik etmediklerini görmek de ayrıca hoş oldu. Eğer şimdiye kadar karşılaşmadıysanız ben de size kendi resim yakalamalarımla aktarayım dedim.

Taramayı yapan arkadaşların UK prömiyeri ile ilgili verdikleri tarih başka kaynaklarla çelişmekle birlikte, derginin sıcağı sıcağına stüdyoya çekime getirildiğini söylemek mümkün. Fakat bir başka ilginç durum, söz konusu sayıda Dalekler veya Dr. Who ile ilgili bir şey bulunmamasına rağmen, aynı hafta yayınlanan TV Century 21'de son sayfa tefrikası olarak Terry Norton'un The Daleks'inin devam ediyor olması.

Eğer dergi seçimini TV Century 21'den yana yapmış olsalar, bu hoş espri bir paradoksal şakaya dönüşmüş olmaz mıydı acaba?